|
FRANCISZEK BRODNIEWICZ (1892-1944)
Polski aktor filmowy i teatralny, czołowy amant polskiego kina międzywojennego. Urodził się 29 listopada 1892 w Kwilczu.
Do wybuchu I wojny światowej grywał na deskach Teatru Polskiego w Poznaniu, po jej zakończeniu grywał w teatrach w
Bydgoszczy, Poznaniu i Łodzi. Jego przygoda z filmem rozpoczęła się w 1921 roku. Wcielił się wówczas w rolę Zygmunta III Wazy w dramacie historycznym Car Dymitr Samozwaniec (reż. Maksymilian Hauschild). Film nie przyniósł mu jednak oczekiwanego sukcesu. Na prawdziwy debiut kinowy Brodniewicz czekał aż 12 lat. Zauważony na deskach łódzkiego teatru, został zaangażowany przez Michała Waszyńskiego i Martę Flanz do filmu Prokurator Alicja Horn (1933), partnerując samej Jadwidze Smosarskiej. Rola ta okazała się dla Brodniewicza przełomowa. Grając w kilku filmach rocznie, szybko stał się sławny, zyskując uznanie krytyków i publiczności. Autentyczny aplauz krytyki zdobył rolą żarliwego rewolucjonisty w Córce generała Pankratowa w reżyserii Mieczysława Znamierowskiego (a raczej Józefa Lejtesa, jak wykazują najnowsze ustalenia). Wyróżnił się także grając rotmistrza Wiesnicyna w drugiej przedwojennej adaptacji Wiernej rzeki Żeromskiego, zrealizowanej przez Leonarda Buczkowskiego w 1936 r. Zdaniem Stanisława Janickiego, Brodniewicz był typem amanta dojrzałego i statecznego, ale jednocześnie wrażliwego i pełnego wewnętrznego ciepła, co zjednało mu wierne grono publiczności, zwłaszcza jej żeńskiej części. Jego filmowe emploi – mężczyzny o ugruntowanej pozycji społecznej i zawodowej, ukształtowało się ostatecznie po roli mecenasa Roberta Rostalskiego w Dwóch Joasiach, gdzie po raz kolejny zagrał u boku Jadwigi Smosarskiej. Status gwiazdy i uwielbienie publiczności przyniosła mu rola Waldemara Michorowskiego, w drugiej
przedwojennej ekranizacji Trędowatej Heleny Mniszkówny (reż. Juliusz Gardan, 1936) i w jej kontynuacji – w Ordynacie Michorowskim (reż. Henryk Szaro, 1937). Brodniewicz był chętnie angażowany zarówno do komedii: Papa się żeni (reż. Michał Waszyński 1936), jak i dramatów: Wrzos (reż. Juliusz Gardan, 1938), Doktór Murek. Do wybuchu wojny, przez zaledwie 6 lat kariery filmowej, Brodniewicz zagrał w blisko dwudziestu filmach, najczęściej obsadzano go w głównych rolach. Podczas okupacji nie przyjmował propozycji występów aż do roku 1944, kiedy to zagrał w jawnym Teatrze Nowym. Od grudnia 1939 pracował jako kierownik Kawiarni Artystów Filmowych, występował także w kabarecie literackim Na Antresoli. Ciężko przeżył okupację, jeszcze większym wstrząsem był dla niego wybuch Powstania Warszawskiego. Zmarł 17 sierpnia 1944 roku na zawał serca w trakcie nalotu bombowego na walczącą Warszawę. (Źródło: źródło: materiały prasowe kina Iluzjon Filmoteki Narodowej; Maśnicki J., Stepan K.: "Pleograf". Warszawa 1996).
|
|
